Sâm thiết trúc đặc điểm hình thái, Công dụng, cách dùng và giá bán
Sâm thiết trúc hay còn gọi là thiết trúc nhân sâm là một trong những loại sâm vô cùng quý hiếm của hiếm của Việt Nam, không phải ai cũng có điều kiện sở hữu. Vậy sâm thiết trúc là sâm gì, có đặc tính ra sao, Giá của sâm Việt Nam là bao nhiêu? mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây của chúng tôi.
Sâm thiết trúc là sâm gì?
Tên gọi của sâm thiết trúc
Thiết trúc sâm có tên danh pháp khoa học là Panax vietnamensis), là thảo dược nằm trong Họ Cuồng cuồng (Araliaceae), là loại sâm cực kỳ quý hiếm được tìm thấy tại Tây Tạng và Tây Bắc Việt Nam tại dãy Hoàng Liên Sơn.
Đặc điểm thực vật
– Là thảo dược sống lâu năm, chiều cao khoảng từ 40-100cm, mới nhìn sẽ trông rất giống sâm Triều Tiên nhưng nhìn kỹ sẽ thấy thân rễ có sẹo và các đốt như đốt trúc do thân khí sinh rụng hàng năm để lại.
– Cây ở dạng thân khí sinh thẳng đứng, thân màu lục hoặc hơi tím, nhỏ, đường kính thân khoảng 4-8mm, thường lụi tàn hàng năm.
– Thân rễ đường kính từ 1-2cm, mọc bò ngang trông giống như củ hoàng tinh trên hoặc dưới mặt đất khoảng 1-3cm, mang nhiều rễ nhánh và củ.
– Thân mang lá, tương ứng cùng mỗi thân mang là một đốt có chiều dài khoảng 0,5-0,7cm.
– Sâm chỉ có 1 lá duy nhất không rụng từ năm thứ nhất đến năm thứ 3 và chỉ từ năm thứ 4 mới có thêm 2 – 3 lá.
– Phần đỉnh của thân mang lá là lá kép, hình chân vịt, mọc vòng khoảng 3-5 nhánh lá, cuống lá kép dài từ 6-12mm, mang 5 lá chét, lá chét tại chính giữa lớn hơn với độ dài khoảng 12-14cm, rộng 3-4 cm.
– Hoa hình tán đơn mọc dưới các lá thẳng với thân, cuống tán hoa dài khoảng 10-20cm, có thể kèm theo 1-4 tán phụ hoặc hoa riêng lẻ tại phía dưới tán chính.
– Qủa mọc tập trung tại trung tâm tán lá, dài khoảng 0,8-1cm, sau hai tháng bắt đầu chuyển từ màu xanh đến xanh thẫm, vàng lục, khi chín ngả màu đỏ cam với một chấm đen không đều ở đỉnh quả. Nhận biết số tuổi của cây sâm dựa vào vết sẹo trên đầu củ do thân khí sinh bị lụi dần vào mỗi mùa đông hàng năm.
Khu vực phân bố
Sâm thiết trúc thường mọc dưới tán rừng ẩm, chứa nhiều mùn, phù hợp với nhiệt độ ban ngày từ 10 °C-15 °C, ban đêm 0 °C-5 °C, độ cao trên 2000m so với mực nước biển. Phổ biến nhất là mọc tại các vùng núi Tây Bắc Việt Nam (dãy núi Hoàng Liên Sơn) hoặc vùng Tây Tạng.
Ngoài ra, tại vùng núi Ngọc Linh, người ta cũng phát hiện sâm thiết trúc. T heo các chuyên gia, kể cả dân buôn sâm Trung Quốc thì thiết trúc nhân sâm ruột đen ở vùng Tây Bắc là tốt hơn cả.
Sâm thiết trúc hầu như chỉ mọc hoang dã ở những khe núi, tán lá rừng và ở độ cao trên 2000 m so với mực nước biển làm cho loại cây này cực kỳ quý hiếm. Hiện nay, để làm giảm sự khai thác kiệt quệ loại sâm này, Nhà nước và Chính phủ đã xây xựng và quy hoạch các vùng trồng sâm để bảo tồn như vùng trồng sâm Ngọc Linh, vùng trồng sâm Lai Châu, …
Cách tính tuổi sâm thiết trúc
Nếu để ý quan sát các bạn sẽ nhìn trên củ sâm thiết trúc có các vết sẹo. Vì vậy, việc căn cứ vào vết sẹo (mắt) có trên củ Sâm chúng ta sẽ dễ dàng nhận biết được độ tuổi của Sâm.
Bộ phận dùng làm thuốc, thu hoạch và chế biến
Vì là một dược liệu vô cùng quý giá nên hầu như tất cả các bộ phận trên cây sâm thiết trúc như: thân, củ, rễ, lá đều được sử dụng. Những bộ phận này đều chứa trong mình các dược chất vô cùng quý hiếm để làm dược liệu.
Thu hoạch và chế biến
Chỉ những cây sâm thiết trúc trên 3 năm tuổi, khuyến cáo là trên 5 năm và tốt nhất là 7 – 8 tuổi thì mới được khai thác và có giá trị. Bộ phận sử dụng chủ yếu là thân rễ và củ, cũng có thể dùng cả rễ con và lá sâm.
Vào mùa đông, người dân thu hoạch cây sâm, đem về rửa sạch sẽ đất và phơi cho đến khi khô. Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh nguồn nước có thể gây ẩm mốc.
Sâm Ngọc Linh có thể dùng tươi hoặc khô dưới dạng trực tiếp hoặc ngâm cùng rượu, mật ong.
Sâm tiết trúc hay sâm ngọc linh hay sâm lai châu để là những loại sâm có giá thành cao vậy sâm nào cho người có thu nhập thấp có thể sử dụng được đó chính là Đẳng sâm còn được gọi là cây thuốc quý giá rẻ dành cho người nghèo nên thường được ví như nhân sâm của người nghèo. Từ ngàn sâm củ đẳng sâm đã được dùng để làm thuốc trong y học cổ truyền. Mọi người cùng tìm hiểu nhé
Công dụng của sâm thiết trúc
Những công dụng tuyệt vời của sâm Thiết Trúc
Cũng như các loại sâm khác, sâm thiết trúc được dùng như một vị thuốc bổ, tăng cường thể lực, chống suy nhược cơ thể, gia tăng đề kháng, hxo trợ ngăn ngừa ung thư. Ngoài ra, sâm thiết trúc còn có nhiều công dụng nổi bật như:
– Hỗ trợ chống lão hóa.
– Hỗ trợ tăng đề kháng, chống suy giảm miễn dịch.
– Hỗ trợ làm tăng độ căng trẻ, trắng sáng, mịn màng.
– Hỗ trợ tăng cường chức năng sinh lý, chống suy nhược sinh lý.
– Hỗ trợ tăng tái tạo hồng cầu, tiểu cầu, chữa thiếu máu, suy nhược tiểu cầu.
– Hỗ trợ làm giảm lo âu, stress, chống trầm cảm.
– Hỗ trợ làm giảm cholesterol, đường huyết, hoạt động tim mạch, hạ huyết áp.
Đối tượng sử dụng
Thiết trúc sâm được dùng phổ biến dành cho mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người già. Đặc biệt là những người đang trong thời kỳ dưỡng bệnh, cần phải phục hồi nhanh chóng sức khỏe.
Cách dùng sâm thiết trúc
Thiết trúc sâm có cách dùng phổ biến nhất như sau:
– Ngậm trực tiếp: Là cách dùng đơn giản và thuận tiện nhất, bạn có thể dùng sâm tươi hoặc sâm khô theo cách sau:
+ Đối với sâm tươi: Rửa sạch sâm và sau đó cắt một lát mỏng. Với sâm khô cũng tương tự, dùng 1 lát mỏng. Lưu ý: Củ sâm tươi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh chỉ dùng trong 2 – 3 ngày.
+ Ngậm trực tiếp sâm trong miệng và nhai nuốt cả bã.
Cách dùng này chỉ phù hợp với người bị ốm, bệnh tật lâu ngày, người mệt mỏi, kém ăn, người mắc bệnh hen suyễn, hô hấp kém, thở khó khăn.
– Ngâm rượu sâm: Rất thích hợp với nam giới dùng để tăng cường chức năng sinh lý, bồi bổ sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tật.
+ Dùng 100g sâm khô (hoặc 500g sâm tươi), sơ chế sạch sẽ.
+ Ngâm sâm cùng với 2 – 3 lít rượu trắng ngon 50 độ trong bình thuỷ tinh, sau ít nhất 3 tháng có thể sử dụng được.
– Sâm tươi ngâm mật ong: Với cách dùng này, sâm tươi phù hợp với nhiều người, đặc biệt là những người mới ốm dậy, người già, người bị bệnh
+ Sâm tươi mang rửa sạch sẽ và để khô cho ráo nước hoàn toàn, sau đó, thái sâm thành từng lát mỏng.
+ Xếp sâm vào trong bình thủy tinh, đổ mật ong rừng nguyên chất sao cho ngập các lát sâm, đậy kín và ngâm dùng dần.
+ Mỗi ngày sử dụng lấy 3 – 5 lát sâm ngâm mật ong, ngậm trong miệng cho đến khi tan hoàn toàn.
– Sâm hầm thuốc bắc: Phù hợp với người có sức khỏe yếu, người cao tuổi, cơ thể bị suy nhược, mắc bệnh nan y hoặc đang điều trị bệnh.
+ Dùng khoảng 5-6 lát sâm để hầm cùng thuốc bắc để tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng.
+ Mỗi tuần nên dùng khoảng 1-2 lần, nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
– Pha trà uống mỗi ngày: Có tác dụng phòng ngừa bệnh tật và bổ dưỡng mỗi ngày. Cách thực hiện như sau:
+ Rửa sạch củ sâm và thái thành từng lát mỏng.
+ Mỗi lần pha khoảng 1-2g (khoảng vài lát).
+ Đổ nước sôi và hãm tương tự như hãm trà, sau 5 phút thì dùng được.
Lưu ý: Bã trà có thể dùng vài lần, sau khi uống hết nước lần 1 có thể hãm tiếp nhiều lần cho đến khi nước trà nhạt dần thì lấy bã nhai và nuốt.
Ngoài củ sâm thiết trúc thì lá sâm thiết trúc cũng có thể dùng được, người dùng có thể chế biến theo nhiều cách như đun sắc nước uống, hãm pha trà hoặc ngâm rượu đều được.
Lưu ý khi sử dụng sâm thiết trúc
– Tuyệt đối không được dùng sâm thiết trúc cho phụ nữ mang thai vì sâm có tính tăng cường nội tiết tố sinh dục và làm co bóp thành tử cung gây ảnh hưởng thai nhi.
– Không dùng sâm trong các trường hợp: đau bụng (thể hàn, tiết tả…), chướng bụng, đầy hơi.
– Người bị cao huyết áp không nên dùng sâm thiết trúc.
– Tránh sử dụng sâm vào buổi chiều hoặc tối vì có thể gây mất ngủ.
– Chú ý khi sử dụng sâm cho trẻ em bị còi xương, thiếu máu, suy dinh dưỡng.
Giá sâm thiết trúc là bao nhiêu tiền 1kg?
Giá bán sâm thiết trúc không cố định, tùy từng loại sâm sẽ có mức giá khác nhau. Sâm Ngọc Linh (mọc tại Kon Tum và Quảng Nam) là loại sâm nằm trong dòng sâm thiết trúc có giá bán đắt nhất, sau đó là sâm Lai Châu và các loại sâm khác. Mức giá bán sâm thiết trúc cũng khác nhau, phụ thuộc theo nhiều yêu tố như kích thước, độ tuổi của sâm…
Giá bán sâm thiết trúc bao nhiêu tiền 1kg
Thông thường, sâm có độ tuổi càng cao thì giá càng đắt, đặc biệt là sâm tự nhiên. Theo đó, giá sâm thiết trúc thường dao động từ 10 triệu đến cả trăm triệu đồng. Một số củ sâm trăm năm tuổi, có giá lên tới cả tỷ đồng là điều hoàn toàn bình thường.
Do tình trạng sâm thật, sâm giả lẫn lộn và khó có thể phát hiện bằng mắt thường nên tốt hơn hết, người tiêu dùng nên đến những cơ sở lớn, uy tín để mua sâm.
Trên đây là những thông tin xung quanh sâm thiết trúc, hi vọng sẽ mang đến thông tin hữu ích dành cho quý vị và các bạn.
